భూమి స్వాధీన చర్యా విధానం - భూమి స్వాధీన చట్టం, 1894 ప్రకారం
🔹 పరిచయం:
భారతదేశంలో 1894లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం "భూమి స్వాధీన చట్టం"ని రూపొందించింది. ఈ చట్టం ద్వారా ప్రభుత్వానికి ప్రజల నుండి భూమిని స్వాధీనం చేసుకోవడానికిగాను ఒక చట్టపరమైన విధానాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. ముఖ్యంగా ప్రజాప్రయోజనాల కోసం భూమిని తీసుకోవడానికి ఈ చట్టం ఉపయోగపడింది.
🔹 చట్టం లక్ష్యాలు:
- ప్రజాప్రయోజనాల కోసం భూమిని స్వాధీనం చేసుకోవడం.
- భూమి యజమానులకు న్యాయమైన పరిహారం కల్పించడం.
- భూమి స్వాధీన ప్రక్రియను శాసనబద్ధంగా చేయడం.
🔹 భూమి స్వాధీన ప్రక్రియ (సెక్షన్లతో):
✅ సెక్షన్ 4: ప్రాథమిక నోటిఫికేషన్
ప్రభుత్వం భూమిని అవసరమైందని నిర్ణయించినప్పుడు అధికారిక గెజిట్‌లో నోటిఫికేషన్ జారీ చేస్తుంది. భూమి యజమానులు అభ్యంతరాలు తెలపడానికి వీలుంటుంది.
✅ సెక్షన్ 5A: అభ్యంతరాలు
భూమి యజమానులు 30 రోజులలో అభ్యంతరాలు దాఖలు చేయవచ్చు. కలెక్టర్ విచారణ జరిపి ప్రభుత్వానికి నివేదిక ఇస్తారు.
✅ సెక్షన్ 6: తుది ప్రకటనా
ప్రభుత్వం అవసరమని నిర్ధారించిన తర్వాత తుదిప్రకటన జారీ చేస్తుంది.
✅ సెక్షన్ 7 & 8: సర్వే మరియు కొలత
కలెక్టర్ భూమిని కొలుస్తారు, సరిహద్దులను గుర్తిస్తారు.
✅ సెక్షన్ 9: నోటీసు
భూమి యజమానులకు నోటీసులు పంపించి వారు తమ హక్కులను మరియు పరిహారం వివరాలను తెలియజేయవలసి ఉంటుంది.
✅ సెక్షన్ 11: అవార్డు
కలెక్టర్ భూమి విలువ, పరిహారాన్ని నిర్ణయించి అవార్డు ఇస్తారు.
✅ సెక్షన్ 16: స్వాధీనం
అవార్డు తరువాత ప్రభుత్వం భూమిని స్వాధీనం చేసుకుంటుంది.
✅ సెక్షన్ 31: పరిహారం చెల్లింపు
పరిహారాన్ని భూమి యజమానులకు చెల్లిస్తారు లేదా కోర్టులో జమ చేస్తారు.
🔹 విమర్శలు:
- పునరావాసం, పునర్నిర్మాణం లోపించాయి.
- ప్రభుత్వ అధికారాలు అధికంగా ఉండేవి.
- భూస్వాములకు న్యాయం జరగకపోవచ్చు.
🔹 ముగింపు:
ఈ చట్టం అభివృద్ధికి తోడ్పడినా, ప్రజా హక్కులను పరిరక్షించడంలో తక్కువపడింది. అందువల్ల 2013లో కొత్త చట్టం రూపొందించబడింది – "న్యాయమైన పరిహారం మరియు పారదర్శకత భూమి స్వాధీనం, పునరావాసం మరియు పునర్నిర్మాణం చట్టం".